English | پارسی

بر هم خوردن تعادل میان مولفه های کلیدی زیست­گاه ها موجب می­ گردد تا پایداری آن منطقه به هم خورده و برای حیات وحش و گونه­ های گیاهی و جانوری ساکن در آن، مشکلات عدیده ای حاصل شود. امری که متاسفانه همراه با تغییرات پرشتاب دهه های اخیر، در بسیاری از مناطق جهان و از جمله ایران اتفاق افتاده است و در صورت عدم پرداختن اصولی و حرفه ای به آن ها و تلاش برای تعادل بخشی مجدد و حرکت به سوی توسعه پایدار، می تواند به چالش های جدی محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعی، انسانی و سیاسی منتهی گردد.

دو منطقه ((ذخیره گاه زیست کره توران)) در استان سمنان و ((پناهگاه حیات وحش میاندشت)) در استان خراسان شمالی، که از مناطق طبیعی بسیار مهم و ارزشمند از منظر زیستگاه یوزپلنگ و همچنین گونه های جانوری و گیاهی نادر و کمیاب محسوب می شود؛ گرفتار چنین ناپایداری و عدم تعادلی گردیده است؛ که یکی از محورهای مهم دخیل در آن،مسئله دام و دامداری است. پروژه ((مدیریت مشارکتی جوامع محلی با محوریت استقرار ستاد کنترل دام در ذخیره گاه زیستکره توران و پناهگاه حیات وحش میاندشت)) با عنایت به بروز چنین معضلی، در نیمه دوم سال ۹۵ توسط دفتر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، سازمان حفاظت محیط زیست و برنامه عمران ملل متحد در ایران تعریف گردید و گروه آبانگاه به عنوان مشاور آن، انتخاب شد.

در ادامه و مطابق با چارچوب هدف گذاری شده در پروژه و بر اساس دستورالعمل تدوینی، در هر دو منطقه میاندشت و توران، ستاد کنترل دام و اکیپ های اجرایی تشکیل گردید. محورهای اصلی فعالیت های ستاد و اکیپ های شکل گرفته از زمان آغاز پروژه، به ترتیب، سرشماری و کنترل پروانه دام و پیگیری تخلفات صورت گرفته در این رابطه، کنترل بیماری های مشترک دام و حیات وحش و تهیه پرونده دامپزشکی و واکسیناسیون، همچنین کنترل تعداد سگ های گله مازاد بر نیاز بوده است. نکته شایان توجه در این رابطه، تعامل مثبت و سازنده صورت گرفته بین اکیپ های شکل گرفته و دامداران حاضر در منطقه است به نحوی که بر اساس نظرسنجی صورت گرفته، تمامی دامدارانی که در هر دو منطقه مورد پرسش واقع شده اند؛ ابراز تمایل به همکاری با اکیپ ساماندهی و کنترل دام داشته اند و تحقق برنامه های در نظر گرفته شده در این رابطه را در مسیر و همراستا با منافع خود می دانند و از این رو، به نظر می رسد، فضای همکاری و تعامل مثبتی شکل گرفته است.

در کنار تعامل مثبت با بهره برداران مرتع، هم افزایی بالا و حضور نمایندگان تمام سازمان های درگیر در اکیپ های شکل گرفته و بویژه حضور همیاران محیط زیست، از دیگر نقاط سازنده و تجارب ارزنده بدست آمده در طی فعالیت ستاد در سال ۱۳۹۵ قید گردیده است.

بر مبنای دستاوردها و نتایج مثبت و الگوی عملی بدست آمده، توسعه و پیاده سازی پروژه اجرا شده در سایر زیستگاه های یوز آسیایی فراهم آمده که در حال بررسی و امکان سنجی می باشد.

yoz32